Fit en duurzaam werken

1 juni 2023

Sinds enkele jaren zijn ‘vitaliteit’ en ‘duurzame inzetbaarheid’ trending topics op de arbeidsmarkt. Door de toenemende krapte op de arbeidsmarkt willen bedrijven en organisaties graag hun werknemers langer behouden. Werkgevers zullen hun best moeten doen om te investeren in het welzijn van hun medewerkers.

In de praktijk worden de begrippen ‘vitaliteit’ en ‘duurzame inzetbaarheid’ vaak door elkaar gebruikt. Graag lichten wij de termen wat meer toe.

Vitaliteit

Vitaliteit betekent letterlijk: levenskracht. Het is de geestelijke en lichamelijke gesteldheid van een individu die leidt tot energie om te leven. Vitaliteit wordt bepaald door de balans tussen vier bronnen:

1. Fysiek: beweging, uithoudingsvermogen, kracht, coördinatie en herstelvermogen. Oftewel, de mate waarin je je fysiek sterk en gezond voelt.
2. Mentaal: spanningsregulatie, concentratievermogen, zelfvertrouwen, omgang met tegenslagen en persoonlijke ontwikkeling. Oftewel, de mate waarin je sterk in je schoenen staat.
3. Sociaal-emotioneel: assertiviteit, conflicthantering, inzicht in behoefte en gevoelens van jezelf en anderen en positief samenwerken. Oftewel, de mate waarin je je verbonden voelt met jezelf en je omgeving.
4. Spiritueel: zingeving, goede doelen stellen en motivatie. Oftewel, jouw persoonlijke waarden en overtuigingen.

De balans tussen deze vier bronnen bepalen jouw vitaliteit. Het gaat bij vitaliteit dus eigenlijk om de verbinding tussen je lichaam, hoofd, hart en ziel.

Duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid is het beleid van een organisatie waarbij zoveel mogelijk rekening gehouden wordt met de specifieke omstandigheden en wensen van medewerkers in de verschillende fasen van hun leven en loopbaan. Duurzame inzetbaarheid richt zich op jong en oud. Als je jong bent kan bijvoorbeeld onzekerheid een rol spelen, of het gevoel dat je jezelf moet bewijzen. Je kent jezelf nog minder goed waardoor je misschien niet altijd weet welke taken en verantwoordelijkheden bij je passen. Dat kan voor stress en disbalans zorgen. Een levensfase verder heb je vaak veel ballen in de lucht houden om werk en gezin te combineren. Je bent fysiek in de kracht van je leven, maar bijvoorbeeld het hebben van jonge kinderen (en slechte nachtrust) kan een aanslag doen op je weerstand. Als je ouder wordt kom je in je leven vaak in een wat rustiger vaarwater, maar kun je bijvoorbeeld ervaren dat je minder energie hebt voor alle taken waarvoor je eerder je hand niet omdraaide. Kortom: als mens ontwikkel en verander je, waardoor het belangrijk is dat je werk en je takenpakket daarin meegroeit. Vaak is er veel meer mogelijk dan mensen denken.

Vitaliteit richt zich vaak meer op de korte termijn: hoe zorg je dat je nu fit en gezond blijft, zowel fysiek als mentaal? Duurzame inzetbaarheid is gericht op de lange termijn. Hoe blijft je werk passend, ook als je gezondheid (fysiek, mentaal of emotioneel) of levensfase verandert? Door je met vitaliteit op het nu te richten, werk je natuurlijk ook aan duurzame inzetbaarheid. Maar duurzame inzetbaarheid vraagt ook om vooruitkijken en wendbaarheid van zowel werkgever als werknemer: hoe kan werk worden aangepast aan de huidige levensfase en omstandigheden, om het beste rendement te behalen en optimaal werkplezier te houden? Met elkaar werken aan duurzame inzetbaarheid kan soms (langdurige) uitval voorkomen. Ook blijft een werknemer liever bij een baas die investeert in zijn of haar welbevinden.

Bespreekbaar maken

De onderwerpen vitaliteit en duurzame inzetbaarheid zijn de laatste jaren gelukkig meer bespreekbaar geworden. Toch komen wij nog wel eens tegen dat zowel werkgevers als werknemers het een spannend onderwerp kunnen vinden. Ons advies is: schroom niet om als werknemer te vragen om een andere invulling van je werkzaamheden of uren, als dat jou helpt om beter te kunnen functioneren. Als werkgever kun je de drempel voor je medewerkers verlagen door dit onderwerp geregeld op de agenda te zetten en op een laagdrempelige bespreekbaar te maken.

Vitaal Verder

Wil je vitaal aan het werk zijn en blijven, maar heb je het zetje nodig om ervoor te gaan? Of weet je niet wat je er precies voor nodig hebt? Wij helpen je dan graag. We nemen samen, door middel van een vitaliteitscheck of een vitaal verder coachingstraject, onder de loep hoe jij weer een goede balans vindt en duurzaam inzetbaar blijft. En hoe je op een gezonde manier jezelf en je loopbaan in beweging houdt. Ook adviseren wij bedrijven en organisaties graag over dit onderwerp.