Goedbedoeld advies

4 maart 2022

‘Voorkomen is beter dan genezen’ luidt het bekende gezegde. Is een burn-out te voorkomen? En welke rol speelt de omgeving daarbij? Wij begeleiden al jaren re-integratietrajecten en zetten onze belangrijkste inzichten op een rij.

Oorzaken van een burn-out

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van een burn-out, die wij zoal tegenkomen in onze re-integratietrajecten?

• Het niet kwijt kunnen van je eigen waarden, authenticiteit of kwaliteit in je werk. Een van de belangrijkste drijfveren waarom we werken is de mogelijkheid iets bij te kunnen dragen. Daarin moet iets liggen van jezelf, van wat jij belangrijk vindt of waarin jij verschil kunt maken. Als dat in je werk niet voldoende kan, levert dat frustratie op en gaat werk je meer energie kosten dan opleveren.
• Je persoonlijkheid. Mensen die van nature een sterk verantwoordelijkheidsgevoel hebben, de lat altijd hoger willen leggen, moeilijk hun grenzen kunnen voelen en/of aangeven of conflictmijdend zijn, lopen een groter risico op een burn-out.
• Werken in een cultuur die niet bij je aansluit. Bijvoorbeeld: er zijn mensen die goed passen in een prestatiecultuur, een sfeer waarin competitie en commercie voorop staan. Ze hebben de druk van prestatie nodig om vooruit te komen en voldoening te ervaren. Anderen gedijen beter in een dienstverlenende sfeer waarin ze iets kunnen betekenen voor anderen en hun hulpvaardigheid kwijt kunnen. Sommige mensen functioneren goed bij een stuk controle over hun werk, het afleggen van verantwoording. Bij anderen werkt dat als een rode lap op een stier. Sluit de cultuur van de organisatie niet aan bij waar jij door gemotiveerd wordt, dan loopt het vroeg of laat fout.
• Een te hoge belastbaarheid (en te weinig steun). Als je werk nooit af is aan het einde van de dag en je steeds het gevoel hebt dat je achter de feiten aanloopt, kan dat op den duur zorgen voor een chronische overbelasting. Af en toe wat tijden hebben dat het drukker is kent iedereen wel, maar als er te weinig herstelmomenten zijn, kun je nooit voldoende opladen.
• Thema’s uit het verleden die emotioneel soms niet goed doorwerkt zijn en die in een werksituatie getriggerd kunnen worden. Je komt iemand tegen die precies hetzelfde gedrag vertoont als je depressieve vader, je manipulerende moeder of je autoritaire leerkracht. Je reageert vanuit een onbewust oud ‘kindpatroon’, wat meestal niet helpend is en kan leiden tot ingewikkelde situaties, als je je er niet van bewust bent wat er gebeurt.

Wat we in de praktijk ook geregeld tegenkomen is dat iemand keuzes heeft gemaakt die zijn ingegeven door een buitenstaander. Een goed advies van een docent of een goedbedoeld ruggensteuntje van ouders of dierbaren in je omgeving kunnen leiden tot keuzes (voor een opleiding of baan) die niet echt van jezelf zijn. Op den duur zul je ervaren dat er energie weg lekt als je niet doet wat echt bij jou past, maar wat meer past bij de verwachtingen die anderen van je hebben.

Heb je al iets nieuws?

Ook als iemand te maken heeft met ontslag of ziekte, is de verleiding vanuit de omgeving soms groot om mee te denken in oplossingen, door het aandragen van tips en vacatures. De vraag: “heb je al iets nieuws?” kan dan heel vervelend zijn, als je daar zelf nog niet aan toe bent. Hoe goedbedoeld het ook is, het is niet altijd helpend. Een belangrijke voorwaarde om in werk een gezonde balans te vinden, is dat je je richt op datgene waar je interesse ligt, waar je echt energie van krijgt en wat bij jou aansluit aan alle kanten. Een waardevolle tip van iemand die je dierbaar is en jou goed kent moet je zeker tot je nemen. Maar kun je het uiteindelijk voor jezelf ook duiden en koppelen aan wie jij bent en aan dat wat bij jou past? Daar wordt doorgaans een afslag gemist. Maak eerst eens voor jezelf duidelijk wat je wilt en vorm je eigen mening. Breng je interesses, drijfveren, kwaliteiten en inspiraties uitgebreid in kaart en koppel daaraan je keuzes. Welke waarden zijn voor jou belangrijk? Wat zeggen die waarden eigenlijk over een omgeving die bij jou past? Als je dat duidelijk krijgt, kun je bij een toekomstige werkgever goed onderbouwen wat voor jou belangrijk is en wat ze aan jou gaan hebben. Bedrijven en organisaties hanteren doorgaans ook hun specifieke waarden, goed om op door te vragen als je ergens aan tafel zit. Zo kun je kijken of jullie waarden op elkaar aansluiten.

Kippenvel

Je neemt jezelf mee in een nieuwe baan. Daarom gaan wij niet voor een ‘quick fix’, maar bieden we in onze trajecten de gelegenheid om door een degelijke heroriëntatie te weten waar jouw kracht, interesses en waarden liggen. Iedere keer levert het weer kippenvel op als wij mensen zien groeien in zelfvertrouwen en keuzes zien maken die echt bij hen passen en wat ze inspireert. Van harte welkom voor een vrijblijvende kennismaking!

Bastiaan Stolk, loopbaancoach